Świerszcze – należą do rodziny świerszczowatych (Gryllidae) i do rzędu owadów prostoskrzydłych (Orthoptera). Najczęściej spotykanym w Polsce przedstawicielem rodziny jest świerszcz domowy (Acheta domestica). Zbliżone pod względem budowy i środowiska są następujące owady:
- świerszcz polny – Gryllus campestris L.
- piechotek podgajowy – Nemobius sylvestris
- pasikonik zielony – Tettogonia viridissima
- śpieszek cieplarniany – Tachycines asynamorus
- konik polny – Chorthippus biguttulus
- szarańcza wędrowna – Locusta migratoria
- skoczek zielony – Omocestus viridulus
- skakun szydłówka – Tetrix subulata
Budowa: Świerszcz domowy ma długość ok. 2 cm. Ciało i pokrywy są ubarwione na kolor żółtawy z brunatnymi plamami. Trzecia para odnóży jest wydłużona, wyraźnie pogrubiona i przystosowana do skakania. Na głowie ma duże oczy oraz nitkowate czułki złożone w wielu małych członów. Głowa świerszcza z boku przypomina końską głowę. Czułki są dłuższe niż ciało. U samic na końcu odwłoka występuje podkładełko, zaś u samców nie członowane cerci. Samce wydają dźwięki pocierając skrzydełkami o uda. U świerszczy narządy słuchu są umiejscowione na obu bokach przednich goleni, jako niewielkie zgrubienia.
Środowisko: Świerszcze prowadzą nocny tryb życia, zaś w ciągu dnia ukrywają się w szczelinach i dziurach. Lubią ciepłe pomieszczenia (ok. 32o C) czyli piekarnie, kuchnie, browary, cieplarnie, szpitale, wymiennikownie, okolice kaloryferów i inne ogrzewane miejsca. Żyją w dużej liczebności w domach przez cały rok, a środowisku naturalnym jedynie latem.
Pokarm: Z reguły świerszcze są wszystkożerne. Żywią się owocami, warzywami, resztkami mięsa, okruchami chleba.
Biologia: W ciepłe wieczory samce ćwierkają godzinami, aby przywołać samice w wiadomym celu. Samica składa wielokrotnie jaja. Jaja są ukrywane w szczelinach budynków i rozmaitych szparach. Świerszcze przechodzą przeobrażenie niezupełne, tzn. bez stadium poczwarki. Z jaj wylęgają się larwy, które linieją 4 do 10 razy, aż osiągną stadium osobników dorosłych. Z reguły wydają jedno pokolenie w ciągu roku.
Przy ćwierkaniu samce tracą na wadze ok. 2-3 % wagi ciała na godzinę.
Pożytki ze świerszczowatych :
- są hodowane na pokarm dla owadożernych zwierząt,
- dodają uroku i romatyzmu dla zakochanych w letnie wieczory.
Szkodliwość : – są uciążliwe i przeszkadzają ludziom nerwowym,
- przenoszą drobnoustroje chorobotwórcze,
- zanieczyszczają produkty spożywcze.
Profilaktyka:
Aby nie dopuścić świerszczy do obiektów należy przestrzegać ogólnych zasad owadoszczelności, a więc:
uszczelnienie szczelin, szpar, otworów,
częste mycie powierzchni wodą z dodatkiem środków chlorowych,
czasowe oziębianie pomieszczeń.
Zwalczanie świerszczy :
Zlecenia tępienia świerszczy są stosunkowo rzadkie (dwa, trzy na rok). W domach, przy niewielkiej infestacji najczęściej wystarcza zastosować popularne preparaty aerozolowe. W większych obiektach i populacjach należy zastosować preparaty zawierające pyretroidy lub karbaminiany, działające kontaktowo i żołądkowo jak:
Alfasekt 5SC (5% alfametryna)
FICAM 80 WP (80% bendiokarb).
Z uwagi na dużą liczebność świerszczy w pomieszczeniach zamkniętych można zwiększyć zalecaną dawkę preparatu o 100%. Nie zaleca się stosować preparatu K -Othrine, gdyż wykazuje słabsze działanie w wysokich temperaturach, gdzie zazwyczaj bytują świerszcze.
W pomieszczeniach mieszkalnych i użyteczności publicznej nie powinno się stosować preparatów o działaniu oddechowym (np. dichlorfos) z uwagi na znaczną toksyczność preparatu. Wyjątek stanowi ewentualny okres remontu pomieszczeń lub całkowitego braku ludzi. Na pewno po czterech tygodniach od pierwszego zwalczania świerszczy nie zaszkodzi zastosować środków larwobójczych typu Starycide 480 lub Baycidal (triflumuron).
Ponieważ ćwierkanie świerszczy słychać nawet z odległości 40 m. (co jest rekordem przenoszenia dźwięku wśród owadów), zawsze należy dokładnie zlustrować środowisko pobytu świerszczy i opryskać nieco większą powierzchnię.
Na koniec uwaga: świerszczy nie należy mylić ze “świerszczykami” !